Gỗ Bời Lời – Loài Gỗ Làm Thùng Gỗ Ủ Chượp Nước Mắm Truyền Thống Ngon

17 June, 2024

Bên cạnh những mẻ cá cơm tươi ngon, một nguyên liệu không thể thiếu trong công đoạn tạo nên những giọt nước mắm sánh đặc, đậm đà đó là thùng gỗ bời lời. Nước mắm sẽ ngon hơn khi được ủ chượp trong những thùng gỗ làm bằng gỗ bời lời. Vì sao lại như vậy? Hãy cùng Khải Hoàn khám phá loại gỗ ít được biết tới của Việt Nam này nhé!

Giới thiệu cây bời lời

Cây bời lời là cây gì? Gỗ bời lời thuộc nhóm mấy?

Cây bời lời hay còn gọi là bời lời nhớt, bời lời dầu, nhớt mèo, mò nhớt, là một loại cây thuộc họ Long Não, có tên tiếng anh là Litsea Glusinosa. Do đặc tính ưa nóng ẩm và ánh sáng nên cây bời lời thường được trồng ở các vùng rừng thưa, bìa rừng, ven suối và những nơi tiếp xúc với nhiều ánh sáng.

Cây bời lời được trồng và khai thác rộng rãi ở nhiều nước có khí hậu nhiệt đới như Úc và Đông Nam Á. Tại Việt Nam, cây bời lời được trồng và phân bố trải dài từ Nam (Cà Mau) ra Bắc (Hà Giang) và Nằm trong nhóm IV danh mục gỗ Việt Nam. 

Đặc điểm của gỗ bời lời

Cây bời lời có hai loại chính dựa trên màu sắc của gỗ đó là bời lời đỏ (thân gỗ màu nâu đậm) và bời lời vàng (lõi gỗ màu vàng nhạt cùng thớ gỗ màu nâu đậm). Thân cây hình trụ và thẳng, cành non lông nhẵn và có cạnh, vỏ thân mỏng màu nâu hoặc xám, bên trong có chất nhớt.

Khi trưởng thành, cây bời lời có thể cao tới 10 mét. Lá mọc so le và thường mọc thành từng cụm ở đầu cành, có kích thước lớn, hình bầu dục hay thuôn dài, khi vò tiết ra chất nhớt. Hoa có màu vàng nhạt, mọc thành cụm. Quả mọng, hình cầu, ban đầu có màu xanh và chuyển đen khi chín. 

gỗ bời lời
Cây bời lời có quả mọng, hình cầu, ban đầu có màu xanh và chuyển đen khi chín. Nguồn: Sưu tầm

Giá gỗ bời lời là bao nhiêu?

Hiện tại, giá của 1kg vỏ bời lời khô được bán với giá bình quân là 13.000 VNĐ và giá cho một mét khối gỗ bời lời dao động trong khoảng 400.000 VNĐ. Đối với những cây bời lời có đường kính trên 20cm, cao 8m sẽ có giá trên 1.000.000 VNĐ/1 cây. 

Gỗ bời lời có tác dụng gì?

Công dụng của cây gỗ bời lời trong sản xuất gỗ

Cây bời lời nổi tiếng bởi màu tự nhiên, thớ mịn, dễ gia công và tương đối bền theo thời gian nên gỗ bời lời thường được dùng để sản xuất ván lạng, đồ mộc. Khả năng phát triển nhanh, không phụ thuộc vào mùa vụ giúp cây bời lời có thể khai thác gỗ quanh năm, và đặc biệt là càng trồng lâu năm càng có giá trị cao nên không sợ bị thương lái ép giá.

Cây bời lời là loại cây trung bình nên thân gỗ có độ cứng chắc vừa phải, dễ thi công. Màu sắc sáng, tự nhiên phù hợp để làm đồ nội thất và sàn gỗ cao cấp. Và ngay cả những cây bời lời non, cành cây nhỏ cũng có thể được khai thác để làm giấy, củi và vật liệu xây dựng.

gỗ bời lời
Gỗ bời lời có màu tự nhiên, thớ mịn, dễ gia công nên thường dùng để sản xuất ván lạng, đồ mộc. Nguồn: Sưu tầm

Công dụng cây bời lời trong kinh tế

Là một loại cây có nhiều giá trị kinh tế, có thể tận dụng được từ thân cây, lá quả. Gỗ bời lời còn có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực sản xuất và chăn nuôi. Vỏ và thân cây bời lời chứa chất nhầy và hương thơm tự nhiên, được bán cho các thương lái để làm bột nhang, công nghệ keo.

Lá bời lời được sử dụng để làm thức ăn cho gia súc và tạo mô hình vườn, ao, chuồng lý tưởng. Thậm chí, quả bời lời có thể tận dụng để sản xuất dầu diesel, tạo ra nguồn nhiên liệu sạch, bảo vệ môi trường. 

gỗ bời lời
Bột được xay ra từ vỏ cây bời lời dùng để làm nhang, công nghệ keo. Nguồn: Sưu tầm

Công dụng cây bời lời trong y học

Bên cạnh những lợi ích về kinh tế, cây bời lời còn được xem là loại thảo dược quý trong Đông Y. Hạt bời lời có chứa các chất hóa học, công dụng dược lý, được sử dụng trong các thang thuốc truyền thống của các dân tộc thiểu số.

Lá bời lời có tính hàn, vị ngọt và hơi đắng nên thường được giã nát và đắp trực tiếp lên các vùng da sưng viêm và bị bỏng để  giúp giảm đau, giảm viêm sưng và cầm máu.

Hạt bời lời chứa lượng lớn tinh dầu thơm, được dùng để điều chế nến thơm, xà phòng, hoặc chỉ cần cắt nhỏ, ngâm vào nước để dưỡng tóc bóng mượt. 

Gỗ bời lời làm thùng ủ chượp nước mắm

Không chỉ như vậy, thùng gỗ bời lời đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quy trình làm nước mắm ủ chượp truyền thống. Cách nhận biết nước mắm ngon là khi nước mắm được ủ trong thùng gỗ bời lời.

qui trình ủ chượp nước mắm của Khải Hoàn

Theo các chuyên gia ẩm thực, nước mắm được ủ trong thùng bời lời sẽ ngon hơn vì gỗ bời lời là loại gỗ siêu chịu mặn, không bị ăn mòn hay tiết ra bất kỳ chất gì gây ảnh hưởng đến mùi vị và màu sắc của nước mắm.

Các enzyme sẽ giúp phân giải protein trong thịt cá thành acid amin bám vào bề mặt bên trong của thùng gỗ. Do đó nên thùng gỗ bời lời càng cũ thì sẽ càng có giá trị vì các enzyme phân hủy nội tạng của cá đã “thấm sâu” vào trong từng thớ gỗ. Những mẻ nước mắm được sau không chỉ giữ được hương vị nguyên bản mà còn đậm đà và thơm ngon hơn.

Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về hàm lượng axit amin trong nước mắm.

qui trình ủ chượp nước mắm của Khải Hoàn
Nước mắm ủ sẽ có màu cánh gián đặc trưng, hương vị đậm đà, thơm ngon hơn. Nguồn: Khải Hoàn

Tuy nhiên, quy trình đóng thùng gỗ và cách sắp xếp các thùng gỗ trong nhà kín cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quy trình ủ chượp nước mắm. Những thanh gỗ bời lời phải dày từ 3 – 4 cm, rộng từ 10 – 20 cm, ngâm nước và phơi nắng từ 2 – 3 tháng cho hết chất nhựa cây.

Hơn nữa thùng gỗ phải được đặt trong nhà tôn kín để vừa giúp đảm bảo vệ sinh, vừa giúp cho nhiệt độ luôn ổn định. Như vậy, quá trình phân giải, lên men sẽ thuận lợi, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.

Tìm hiểu thêm: Nước mắm độ đạm bao nhiêu là tốt?

qui trình ủ chượp nước mắm của Khải Hoàn
Những thùng bời lời được sắp xếp gọn gàng và đặt trong nhà tôn kính để vừa đảm bảo vệ sinh vừa giúp ổn định nhiệt độ. Nguồn: Khải Hoàn
qui trình ủ chượp nước mắm của Khải Hoàn
Cá sau khi được đánh bắt và ủ trên tàu theo phương pháp truyền thống sẽ được đưa vào những thùng để ủ chượp tự nhiên trong 12 – 15 tháng.
Nguồn: Khải Hoàn

Nhờ được ủ chượp truyền thống trong những thùng gỗ bời lời, kết hợp cùng khoa học kỹ thuật hiện đại nên nước mắm Khải Hoàn có màu cánh gián đậm đặc trưng, mùi thơm nhẹ, có hậu vị ngọt béo của đạm tự nhiên từ chất béo và mỡ cá.

Với hơn 900 thùng ủ chượp bằng gỗ bời lời, nước mắm Khải Hoàn tự hào là nhà thùng nước mắm Phú Quốc lớn nhất mang đến cho người tiêu dùng những chai nước mắm truyền thống chất lượng cao nhất.

Còn chần chừ gì mà không đến ngay trung tâm mua sắm đặc sản Phú Quốc của Khải Hoàn tại 11 Hùng Vương, Dương Đông, Phú Quốc, Kiên Giang; 289 Đường 30/4, Dương Đông, Phú Quốc, Kiên Giang để mang về cho gia đình những chai nước mắm hảo hạng, tốt cho sức khỏe.

Địa Chỉ Mua Nước Mắm Khải Hoàn Phú Quốc Trên Toàn Quốc

Nước mắm truyền thống Phú Quốc Khải Hoàn luôn luôn gìn giữ kim chỉ nam Truyền Thống – Khoa Học – Chất Lượng. Khải Hoàn là doanh nghiệp dẫn đầu nghề nước mắm truyền thống tại Việt Nam, đã trải qua 3 thế hệ với hơn 40 năm gây dựng và phát triển giúp nước mắm truyền thống Phú Quốc được vinh danh trở thành một “di sản” của Phú Quốc và của Việt Nam.

Khải Hoàn luôn phát huy làng nghề truyền thống, giữ vững chữ tín với khách hàng an toàn khi sử dụng.

Khải Hoàn Phú Quốc
Truyền thống là danh dự

Chia sẻ
bài blog
facebook twitter pinterest

Góc Bếp